دنیای جذاب ارزهای دیجیتال توجه بسیاری از فعالان بازارهای مالی، سرمایه‌گذاران و غیره را جلب کرده است. اما نمی‌شود بی‌گدار به آب بزنیم و بدون آشنایی با مفاهیم ابتدایی، توقع داشته باشیم که در این بازار سود کسب کنیم.

پس اگر جدیداً به دنیای کریپتوکارنسی علاقه‌مند شده‌اید و می‌خواهید وارد بازار شوید، این مطلب را بخوانید تا با تعریف مفاهیم پایه‌ای کریپتوکارنسی‌ها آشنا شوید.

 

مقدمه: در دنیای امروز، ارزهای دیجیتال و تکنولوژی بلاک‌چین به سرعت به عنوان یکی از موضوعات مهم و جذاب در عرصه‌ی فناوری و مالی مطرح شده‌اند. این فناوری‌ها با ویژگی‌های خود، مزایای بسیاری را برای فعالان بازارهای مالی، سرمایه‌گذاران و افراد علاقه‌مند به دنیای دیجیتال به ارمغان آورده‌اند. اما برای درک بهتر ورود به این دنیای پویا و پیچیده، آشنایی با مفاهیم پایه و اصول کلیدی ارزهای دیجیتال و تکنولوژی بلاک‌چین اساسی است.

 

سیستم مالی غیرمتمرکز (Decentralized Finance) یا دیفای (Defi)

در مطلب قبلی هم خواندیم که اولین رمزارز، با هدف تمرکززدایی به وجود آمد. اما این اصطلاح یعنی چه؟ بگذارید با یک مثال توضیح دهیم.

فرض کنید در خانواده‌ای به دنیا آمده‌اید که پدر سخت‌گیری دارد. تمامی کارهای اعضای خانواده تحت نظارت و کنترل پدر انجام می‌شود و برای هر کاری باید به او مراجعه می‌کنند. مثلاً اگر بخواهید به برادرتان پول قرض دهید، اول باید تأیید پدر را بگیرید و او هم باید به‌عنوان واسطه در فرایند انتقال پول، حضور داشته باشد. این یک خانواده‌ی متمرکز است. جامعه امروزی هم بر اساس چنین سیستمی پیاده‌سازی شده؛ مثلاً بانک مرکزی نهاد متمرکزی است که بر تمامی فرایندهای انتقال وجه نظارت دارد.

 

سیستم غیرمتمرکز سیستمی است که برای مبارزه با برخی از معایب سیستم متمرکز به وجود آمد است و بدون نظارت شخص/نهاد خاص فعالیت می‌کند. مسئولیت مدیریت و نظارت بر عهده‌ی تمام افرادی است که در شبکه فعال هستند.

اگر این تمرکززدایی را در سیستم‌های مالی و کریپتوکارنسی پیاده‌سازی کنید، مفهوم دیفای (DeFi) متولد می‌شود. دیفای یک مدل نوظهور برای مدیریت و سازماندهی تراکنش‌ها، مبادلات و خدمات مالی بر مبنای ارزهای دیجیتال است. فرضیه اصلی در شکل‌گیری و پیشرفت DeFi این بود که هیچ مرجع متمرکز یا واسطه‌ای برای دیکته کردن قوانین یا کنترل عملیات مالی وجود ندارد.

به‌عنوان‌مثال، دیفای باعث می‌شود سریعاً (و بدون نیاز به ضامن) وام بگیرید. در صورتی که چنین کاری در سیستم بانکی و مالی سنتی  تقریبا غیرممکن) است

 

Nodeچیست؟!

نود سخت‌افزاری است که به شبکه بلاک‌چین متصل می‌شود و وظایفی مثل تولید، دریافت و انتقال داده را انجام می‌دهد.  یک ک  تمامی تراکنش‌هایش را در تمامی نودها ذخیره می‌کند. به‌علاوه این گره‌ها در فرایند تأیید تراکنش‌ها، انتشار اطلاعات در شبکه و ایجاد الگوریتم اجماع (که در ادامه درموردش صحبت می‌کنیم) هم نقش دارند.

. نود سبک (Lightweight Node)

این نودها حجم کمی دارند، تمام اطلاعات بلاک‌چین را ذخیره نمی‌کنند و برای تأیید تراکنش‌ها و سایر عملکردهایشان به نودهای کامل و یا منابع ثالث متصل می‌شوند.

 

 

الگوریتم اجماع در بلاک‌چین (Consensus algorithms)

گفتیم که بلاک‌چین احتیاجی به حضور نهاد ناظر و تأییدهای آن ندارد. الگوریتم اجماع همان مکانیزمی است که این الزام را از بین می‌برد و سیستمی غیرمتمرکز می‌سازد. بر اساس این الگوریتم‌ها، افراد حاضر در بلاک‌چین مسئول تصمیم‌گیری هستند. بیایید دو الگوریتم اجماع مهم را جداگانه بررسی کنیم:

الگوریتم اجماع اثبات کار (POW)

الگوریتم اجماع اثبات کار (proof of work)، الگوریتمی است که برای بیت‌کوین و برخی دیگر از کریپتوکارنسی‌های استفاده می‌شود. بر اساس این الگوریتم، ماینرها با یک سیستم کامپیوتری قدرتمند به شبکه وصل می‌شوند و برای حل مسائل پیچیده‌ی ریاضی با هم رقابت می‌کنند. اولین کسی که بتواند مسئله را حل کند، یک بلاک جدید به بلاک‌چین اضافه می‌کند و مقداری از کوین شبکه را به‌عنوان جایزه دریافت می‌کند.

اما الگوریتم POW چه نقشی در غیرمتمرکز بودن و امنیت بلاک‌چین ایفا می‌کند؟

سخت‌افزارهای ماینینگ فعال، سرورهایی هستند که بلاک‌چین از آن‌ها برای ذخیره اطلاعات و تأیید تراکنش‌ها استفاده می‌کند و هرچه تعداد ماینر بیشتر باشد، امنیت شبکه هم بیشتر است؛ چون هر ماینر یک نود در شبکه است و وظیفه حفظ امنیت اطلاعات را برعهده دارد. پس هیچ‌کس نمی‌تواند در شبکه کلاهبرداری کند، مگر اینکه ۵۱ درصد نودهای شبکه را در اختیار داشته باشد. وقتی یک ارز دیجیتال (مثل بیت‌کوین) محبوب می‌شود، تعداد ماینرهای که به شبکه اضافه می‌شوند تا ارز استخراج کنند هم .     الگوریتم اجماع اثبات سهام (POS)

الگوریتم گواه اثبات سهام (Proof Of Stake) به‌عنوان جایگزینی برای روش گواه اثبات کار معرفی شد تا تأثیرات مخرب آن بر محیط‌زیست و میزان مصرف انرژی را کاهش دهد. در روش اثبات سهام، خبری از نودهای ماینر نیست و نودهای اعتبارسنج (Validator) وظیفه تأیید تراکنش و ایجاد بلاک را بر عهده دارند. هر گره‌ای که رمزارز اصلی شبکه را بخرد و آن را در شبکه سپرده‌گذاری (استیک) کند، می‌تواند در فرایند اجماع سهیم باشد. در روش POW اولین ماینری که مسئله را حل می‌کرد می‌توانست بلوک جدید ایجاد کند و در روش POS رقابتی در کار نیست و نود به صورت اتفاقی از بین سرمایه‌گذارها انتخاب می‌شود تا بلوک جدیدی اضافه کند. می‌شود و این موضوع امنیت شبکه را بالا برده و احتمال کلاهبرداری را به نزدیک صفر می‌رساند.

 

قراردادهای هوشمند (smart contract)

قرارداد هوشمند یکی دیگر از المان‌هایی است که نیاز حضور یک مرجع واسط را در بلاک‌چین رفع کرده و غیرمتمرکز بودن را ممکن می‌کند.

در اصل قرارداد هوشمند، قراردادی است که بین طرفین بسته می‌شود و فرایند اجرای آن – بر اساس شرایط و ضوابط خاص ذخیره شده در بلاک‌چین – به صورت اتوماتیک انجام می‌شود. یعنی اگر شرایط ذکر شده در قرارداد محقق شوند، این قرارداد به صورت اتوماتیک اجرا خواهد شد.

بگذارید این مورد را هم با یک مثال فیزیکی شفاف کنیم. فرض کنید می‌خواهید از شرکتی در دوبی، یک لپ‌تاپ بخرید. لپ‌تاپ را انتخاب کرده‌اید و با قیمت آن (مثلاً بر اساس بیت‌کوین) و پروسه ارسالش به شهر خودتان (مثلاً تهران) هم موافقت کرده‌اید. قراردادی بین شما و فروشنده بسته می‌شود که بر اساس آن، در ابتدای کار هیچ مبلغی به شرکت پرداخت نمی‌کنید؛ هزینه‌ی ارسال و گمرک به‌محض رسیدن بسته به مرز ایران، از کیف‌پولتان کسر می‌شود و قیمت لپ‌تاپ را هم بلافاصله بعد از این که مأمور پست بسته را به شما تحویل داد، پرداخت می‌کنید. این قرارداد در بستر بلاک‌چین ثبت شده و تمامی نودها آن را تأیید کرده‌اند. کسی هم روی اجرای مفاد قرارداد نظارتی ندارد و تمامی فرایند انتقال رمزارز به صورت اتوماتیک (بسته به وضعیت سفارش) انجام خواهد شد.

 

 

صرافی ارز دیجیتال (Crypto Exchange): راهکار خرید رمزارزها

صرافی بستری است که از طریق آن می‌توان به خریدوفروش بیت‌کوین و سایر رمزارزها پرداخت و این ارزها را با یکدیگر

مبادله کرد. صرافی‌ها به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند:

صرافی متمرکز: دقیقا مثل بانک عمل می‌کنند و یک شخص/نهاد مستقیما روی مبادلات نظارت می‌کند.

صرافی غیرمتمرکز: مبادلات به صورت همتا به هما انجام می‌شود و هیچ نهاد واسطی وجود ندارد.

نکته: اغلب صرافی‌های متمرکز (مانند بایننس) به احراز هویت نیاز دارند و ما به دلیل تحریم‌ها نمی‌توانیم از آن‌ها استفاده کنیم.

 

 

کیف پول ارز دیجیتال ( Crypto Wallet): راهکار ذخیره‌ی رمزارزها

همان‌طور که پول کاغذی و کارت‌های بانکی‌تان را در کیف‌پول فیزیکی نگهداری می‌کنید، دارایی‌های دیجیتال را هم می‌توانید در کیف‌پول دیجیتال نگهداری کنید. کیف‌پول‌های دیجیتال انواع مختلفی دارند؛ مانند کیف پول‌های نرم‌افزاری، سخت‌افزاری، آنلاین و غیره. در مطلب «کیف پول دیجیتال چیست» این موارد را مفصل بررسی خواهیم کرد.

 

نتیجه‌گیری:

در دنیای ارزهای دیجیتال و تکنولوژی بلاک‌چین، آشنایی با مفاهیم پایه‌ای بسیار اساسی است. سیستم مالی غیرمتمرکز یا دیفای، نقش مهمی در ایجاد یک بستر بدون واسطه و متمرکز برای انجام معاملات دارد. نودها به عنوان عناصر اصلی در بلاک‌چین، امنیت و پایداری شبکه را تضمین می‌کنند. الگوریتم‌های اجماع، مکانیزمی برای تأیید و اجماع بر بلاک‌ها در شبکه بلاک‌چین فراهم می‌کنند. قراردادهای هوشمند به عنوان ابزاری برای انجام معاملات بدون نیاز به واسطه‌های مرکزی، نقش بسیار مهمی در دنیای ارزهای دیجیتال دارند. صرافی‌ها و کیف‌پول‌ها نیز به کاربران این ارزها امکان خرید و فروش و ذخیره‌سازی آن‌ها را فراهم می‌کنند. به طور کلی، آشنایی با این مفاهیم پایه‌ای اساسی است و به کاربران کمک می‌کند تا بهترین استفاده را از دنیای پویای ارزهای دیجیتال و بلاک‌چین ببرند.

و این تعداد کلمات فقط محض آشنایی با ارزهای دیجیتال بود و تعداد مفاهیم بسیار بیشتر از این موارد بوده که در مقالات بعدی به آنها میپردازیم.